TOPOĞRAFİK DURUM
Karağaç köyü, coğrafî bölgeler taksimatına göre, Doğu Karadeniz bölümü içinde yer alan Artvin ilinin, Şavşat ilçesine bağlı bir orman köyüdür.
Köyün hayat sahası büyük kısmı ile Yalnızçam silsilesinin batı mailelerindeki akarsu kabul havzalarından biri içinde bulunur ki, burası içi boşaltılmış gevşek kıvrımlı bir antiklinal sahasına tekabül eder (1. harita).
Nitekim köyün doğusunda güneydoğuya dalan, kalın yarı kristalize kalker tabakaları, batısında kuzeybatıya dalmaktadırlar (1. resim).
Yalnızçam silsilesinden doğup Şavşat deresine karışan akarsuların derince parçaladıkları bu saha çok meyilli bir yapıya sahiptir. Bu yüzden ziraat sahaları çok dardır ve ancak dar alüvyal tabanlara ve yamaçlardaki meyilin kıtalarına inhisar eder.
Meyilli sahalar, vadi içleri ve dik sırtlar, kesif bir şekilde sarıçam ve ladin ormanları ile kaplıdır. Ancak bu ormanlar geniş ölçüde tahrip edilmiştir.
Orman açmaları, Türkiye’nin diğer bölgelerindekinin aksine, ziraat sahalarına değil, tabiî çayırlara tahsis edilmiştir. İşte bütün bu tabiat şartları bura insanını hayatını geniş ölçüde hayvancılıktan temine sevketmiştir.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Aslî bitki örtüsü orman olan sahanın hâkim elemanları ladin ve sarıçamdır. Bu iğne yapraklı ağaçlar sahada tam bir gelişme halindedirler ve bölgenin gerek sıcaklık gerek yağış şartlarını açıkça aksettirirler.
Bilindiği gibi bu iki ağaç türü soğuk ve nemli iklim bölgelerinin karakteristik ağaçlarındandır.
Adı geçen sahalar, hâkim neviler olan ladin ve sarıçam haricinde son derece çeşitli ve nemli bir bitki örtüsüne sahiptir.
Ormanaltı olarak Rododendronlar dikkati çeker.
Bu bitki örtüsü bölgeyi fizikî şartlar bakımından Doğu Karadeniz bölümü içinde mütalaa etmeyi gerektirirse de, Karaağaç çevresinde hüküm süren iklim, bilhassa sıcaklık bakımından Doğu Karadeniz şartlarından çok, Kars yöresi iklimine yakınlık gösterir.
Sahada kışlar, Kars yöresinde olduğu gibi uzun ve çok soğuktur.
Karaağaç köyü deniz seviyesinden ortalama olarak 1700 m. yükseltidedir ve Karadeniz tesirine, deniz seviyesinden 600 m. yükseltide olan Artvin ölçüsünde açık değildir.
Artvin’e deniz tesiri kabaca kuzey - güney istikametinde, Çoruh vadisi boyunca sokulur.
Karaağaç köyü ve çevresi bu tesiri alamayacak kadar yüksekte ve kenarda kalmaktadır.
Bu çevrenin sularını toplayan Berta suyu, Çoruh’a dik açı yaparak karışır ve açtığı vadi kabaca doğu - batı istikametindedir.
Denize paralel istikametteki bu vadi boyunca, araya yüksek dağ mâniaları girdiği için, deniz tesiri sokulamaz.
İKLİM
İşte bu topografik durum, iklim bakımından Karaağaç ve çevresini Doğu Anadolu’nun tesir sahasına sokar.
Ortalama değerlere göre Artvin’de en soğuk ay olan Ocak’ta bile sıcaklık sıfır derecenin altına inmez. Buna karşılık Kars’ta dört ayın ortalama sıcaklığı sıfır derecenin altındadır.
Yapılan anketlere göre, Karaağaç köyünde kışlar çok soğuk geçmektedir ve sahada Kars gibi hakikî bir kış mevsimi vardır,
MEŞEMOLLASI
ileride bahsedileceği gibi, köyde yazlık evden başka bir de kışlık evin varlığı; bunların zeminde ve çok küçük pencereli oluşu bu durumu teyid etmektedir.
Yazlar, Kars’taki gibi oldukça sıcaktır.
Kış ve yaz sıcaklıkları arasındaki farkın fazlalığı, Karaağaç ve çevresine Doğu Anadolu gibi, kontinental bir karakter kazandırmıştır.
Yağış rejimi bakımından bu saha, Kars yöresi ile Doğu Karadeniz bölgesi arasında bir geçiş tipi teşkil eder. Artvin’de yağış âzamisi kış, Kars’da yaz iken, bu bölgede ilkbahardır.
Aralık başından mart sonuna kadar kar yağışlı geçen sahada yağmurlar Nisan da başlar ve Haziran ortalarına kadar devam eder.
Temmuz ve Ağustos ayları yağışın en az düştüğü devre olmakla beraber, bu iki ay kurak sayılmaz ve sıksık yağış görülür.
Eylülde tekrar başlayan yağmur, Kasım sonuna kadar devam eder.
Bu nemlilik şartları sahanın yağış bakımından Doğu Karadeniz tesirinde olduğunu aksettirir ve sahada mevcut higrofit bitkiler de bu durumu teyid eder.
RÜZGARLAR
Hâkim rüzgâr istikameti güneydir.
Yıl içinde esen rüzgârların büyük kısmı (sonbahar, kış ve ilkbaharda) bu yöndendir.
Güney rüzgârı ilkbahar ve sonbaharda daha çok yağış, kışın ise, yüksek yaylalardan estiği için, serinlik getirir.
Yaz yağışlarına, bu mevsimde hâkim olan kuzey rüzgârı sebeb olur.
SONUÇ
Yağış şartları bir tarafa bırakılacak olursa Karaağaç köyü ve çevresi, gerek iklimin diğer elemanları gerekse topografik yapı bakımından Doğu Anadolu karakterlidir. Bu durum köyün beşerî çehresi üzerine de akseder. Şöyleki hayat tarzı bakımından Karaağaç köyü, Doğu Karadeniz’den kesin olarak ayrılır. Bu saha, insanların yaşayışları, kültürü, fizyonomisi bakımından Doğu Anadolu’nun damgasını taşır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder